هفت سین و فلسفه آن

عدد هفت در زبان باستانی به نام ” امرداد” است. امرداد معنای جاو دانگی و بی مرگی نام داشت و از آنجائی که این عدد معنای زیبای زندگی و جاودانگی را می‌داد هفت واژه را به نشانه آن گزینه کرده و بر خوان نوروزی می‌چینند. به روایتِی هفت "سین"، نشانه هفت دانه گیاهی است که می‌توان با آن سبزه نوروز را تهیه کرد: جو، ماش، عدس، ارزن، لوبیا، نخود و گندم.

  زمان پارسیانِ کهن، مردم از هر هفت دانه، سبزه می پروراندند (10 روز قبل از نوروز) و ظروفِ آنرا بر سر درِ خانه های خود می‌گذاشتند و هر کدام بیشتر و بهتر سبز می‌شد، نشانه پر ثمریِ آن محصول برای کاشت در آن سال بود.
هفت در میان اعداد از اهمیت و ارزش خاصی برخوردار است. هفت برای ایران و ایرانیان باستان مقدس بود و از آن برای مفاهیم مثبت، خوش یمنی و فال نیک استفاده می‌شد.

بنا به روایتی هفت "سین" نخستین بار هفت "شین" بود. گزینه‌های هفت‌"شین"،از شهد (شیره درختان)، شیر، شراب، شکر، شمع، شمشاد و شابه (میوه خصوصا سیب) بود.اما بعد از حضور اسلام بعلت ممنو عیت مصرف شراب این هفت "شین" تبدیل به هفت "سین" شد. به روایتی" سین"، واژه اول نام هفت فرشته باستانی پارسی است. همه آنها دارای ویژگی های خاص و نیکو بودند. (1)

سفره هفت سینی که امروزه بیشتر مرسوم است داری هفت مورد از چیزهای مانند:

سبزه : نماد خرمی
سرکه : نماد شادی ( میوه تاک )
سمنو : نماد خیر و برکت
سیب : نماد مهر و مهرورزی
سیر : نگهبان سفره ( محافظت کننده از شر )
سماق: نماد مزه زندگی
سنجد : نماد حیات
سپند : (اسفند)
یا چیدمانی بدین ترتیب دارد:
سمنو: نماد زایش و بارورى گیاهان است و از جوانه هاى تازه رسیده گندم تهیه مى شود.
سیب: نماد بارورى، زایش و سلامتی است.
سنجد: نماد عشق و دلباختگى است و از مقدمات اصلى تولد و زایندگى.
سبزه: نماد شادابى و سرسبزى و نشانگر زندگى بشر و پیوند او با طبیعت است.
سماق، سرکه و سیر: نماد چاشنى و محرک شادى و سلامتی در زندگى به شمار مى روند.
سکه: به نیت برکت و درآمد زیاد انتخاب و بر سفره هفت سین می نشیند .
اما غیر از این گیاهان و میوه هاى سفره نشین، خوان نوروزى اجزاى دیگرى هم داشته است، در این میان تخم مرغ نماد زایش و آفرینش است و نشانه اى از نطفه و نژاد.
آینه: نماد روشنایى است و حتماً باید در بالاى سفره جاى بگیرد.
آب: نشانه برکت و پاکی در زندگى است .
اسپند، شاخه هاى سرو، دانه هاى انار، گل بیدمشک، شیر نارنج، نان و پنیر، شمعدان و... را هم مى توان جزو اجزاى دیگر سفره هفت سین دانست.
وامروزه ایرانیان به هنگام چیدن سفره هفت سین اولین و مهمترین موردی را که بر سفره قرار می دهند، قرآن کریم است . ایرانیان مسلمان به نشانه توکل و توسل به خداوند متعال در آغاز سال و درخواست بهترینها از خالق خویش قرآن را در بهترین جای سفره قرار داده و پس از آن اجزای دیگر را می چینند . وبا خواندن دعای یا مقلب القلوب والابصار ازخداوند ی که تدبیر کننده امور است دگرگونی حال خود به بهترین حالات و تازه شدن وتغیر یافتن را همراه بهار می خواهند. (2)

------------------------------------

پی نوشت ها:

1- سایت بیتوته

2- سایت آسیو