فرهنگ سازمانی و سلامت اداری

حتما تا به حال در اخبار رسانه های  جمعی 'فرهنگ سازمانی' و 'سلامت اداری' را زیاد شنیده اید و مطالب فراوانی در بیان کیفیت و چگونگی آن از منظرتان گذشته است. اما تا زمانی که از نزدیک درگیر چنین مسائلی نباشید واقعیت آنچه را که در نظام اداری جاری است چگونگی فرهنگ سازمانی موجود در نظام اداری و میزان سلامت اداری برایتان ملموس نخواهد بود.

 

به طور کلی آنچه که گریبان نظام اداری ایران را گرفته به دو عامل کلی می توان تقسیم کرد: ۱- عامل فردی   ۲- عامل مدیریتی

۱- عامل فردی

نظام اداری از فرد فرد کارمندانی تشکیل می شود که به فراخور مناسبت های مختلف حائز سمت های مختلف کارشناسی و مدیریتی و... هستند. به همین دلیل است که باید پذیرفت مجموع تفکر این افراد تفکر حاکم بر نظام اداری را می سازد.

هرچقدر تفکر این اشخاص سالم تر باشد نظام اداری کارآمدتری خواهیم داشت. وجود کارمندان بی مسئولیت و بی حوصله ای که اغلب به دنبال انجام امور شخصی و خانوادگی خود در ساعات اداری هستند بزرگترین آسیب را بر پیکره نظام اداری وارد خواهد کرد. 

در این مسیر باید پذیرفت هرکس مسئول انجام امور محول شده به خود بوده و بابت حقوقی که دریافت می کند باید حق کارفرمای خود را که در وهله نخست دولت و در وهله بعد مردم هستند رعایت کند. کارمند معتقدی که در انتظار اصلاح امور از سوی مدیران است در هر منصبی که باشد باید همواره خود را در معرض اصلاح قرار دهد تا با اصلاح فردفرد جامعه اداری اصلاح کل این جامعه محقق شود چرا که پروردگار متعال در قرآن می فرماید: ".... إِنَّ اللَّهَ لَا یُغَیِّرُ مَا بِقَوْمٍ حَتَّىٰ یُغَیِّرُوا مَا بِأَنفُسِهِمْ ....."  (سوره رعد آیه ۱)

تجربیات شخصی فراوانی که در طول سابقه چندساله اداری ام به دست آمده نیز گواه پیشروی زیاد تومور بدخیم موجود در نظام اداری است تا حدی که نوع افکار موجود امید بهبودی این بیمار را روز به روز کمتر و کمتر می کند. وجود همکاری که اغلب ساعات روز مشغول انجام تماس ها و امور شخصی اش با امکانات اداری بوده و این رفتار از طرف مجموعه ایشان هم پذیرفته شده و یا برخورد تمسخرآمیز با ثبت مرخصی های ساعتی میان روز و عدم ثبت مرخصی از طرف مسخره کنندگان تنها جزئی کوچک از این قبیل مسائل است.

۲- عامل مدیریتی

دومین عامل عامل مدیریتی است که شاید آن را باید مهمتر از عامل نخست دانست. چرا که اولا هر مدیر متعهد و متخصصی خود فردی دارای وجدان کاری و اخلاقی است که انجام امور جاری با سرعت و دقت را وظیفه خود و مجموعه خود می داند و ثانیا خواسته چنین مدیری از نیروی تحت نظر خود انجام امور محوله با دقت کامل و تقسیم منصفانه امور بین کارمندان یک مجموعه است. 

حال تصور کنید اگر نوع نگرش مدیران مجموعه ای از انجام امور در اسرع وقت این باشد که انجام سریع امور مترادف با پیش پاافتاده بودن آن کار است و با این بهانه قرار باشدامور عادی و جاری اداری بلاجهت به طول انجامد چه بر سر مراجعان به دستگاه های دولتی خواهد آمد.

گفتنی ها فراوان است و از حوصله خوانندگان خارج. وضع فعلی نظام اداری را تا حدی شرح دادیم و همگان نیز در برخورد های روزمره خود دقیقا لمس می کنند. کارمندان و مدیران سالمی هم که در این فضا گرفتار شوند یا باید بر موضع به حق خود پافشاری کرده و تحمل بدرفتاری ها و سنگ اندازی های همکاران و مدیران را داشته باشند یا باید بی تفاوت شوند و از کنار چنین آفت هائی به راحتی عبور کنند و یا مثل سایرین یا حتی بدتر از آنان شوند. 

توکلت علی الله