برنامه های نوروزی صدا و سیما - بایدها و نبایدها

باز هم یک نوروز دیگر سپری شد و رفت و برایمان تبدیل به خاطره شد. باز هم مثل هر سال صدا و سیما کلی برنامه را به اسم برنامه های نوروزی در جدول پخش خود قرار داد. کلی از اوقات فراغت ما را پر کرد. اما نمی دانم چرا در کنار خاطره سازشدن نوروز دیگر کمتر برنامه ای را می توان یافت که برایمان خاطره ساز شود و بعد از چند سال از آن به نیکی یاد کنیم. 12-13 سالی هست که عادت کرده ایم هر سال را با دیدن سه یا چهار سریال نوروزی بگذرانیم اما نمی دانم چرا همچنان هر وقت حرف از سریالهای نوروزی می شود همچنان یاد سریال سال 71 شبکه 1 می افتیم همان سریال تعطیلات نوروزی که در آن طاهره خانم با چنگال در اتاق دیگران را باز می کرد.   

برنامه های شبکه های رادیوئی مختلف در ایام نوروز معمولا بهتر از تلویزیون است زیرا تنوع بیشتری داشته و نوع کار رادیو نیز به گونه ای است که نمی تواند با ساخت یک فیلم داستانی ضعیف 90 دقیقه ای یا یک سریال بی مزه 13 قسمتی مدام شنونده را معطل کند و شنونده است که در این صورت سریعا موج رادیو را عوض کرده و به سراغ برنامه ای بهتر می رود.

روی سخن ما در این مطلب بیشتر با سازندگان برنامه های تلویزیونی است که فکر می کنند در مواردی به صرف جذابیت های بصری، بیننده را به خود جلب می کنند.

برنامه های نوروزی همچون سایر اوقات بیشتر در یکی از قالبهای زیر دسته بندی می شوند:

1- فیلم و سریال

2- تفریح و سرگرمی

3- ویژه برنامه های تحویل سال

4- برنامه های مستند

در اکثر قریب به اتفاق موارد دو سه سالی هست که حداقل شاهد نوعی تکراری کاری سازندگان برنامه ها هستیم. به گونه ای که در ساخت فیلمهای داستانی کمتر مخاطبی معمولا حال و حوصله دین آن را دارد و کمتر فیلمی است که جذاب باشد. فیلمهای سینمائی خارجی هم که قرار است روز به روز از تعدادشان کم شود و فیلمهای سینمائی داخلی هم که یا از دید مسئولان صدا و سیما قابل پخش نیستند و یا بعد از یکی دو سال که از اکران آنها در سینما و انتشاز نسخه نمایش خانگی شان گذشت تازه اجازه پخش خواهند یافت.

سریالها نیز که انگار قرار نیست تغییر کلی کنند. این امر هم شامل محتوا و هم شامل سازندگان آنهاست. مثلا ساخت سریالهای نوروزی شبکه 1 حداقل در 5-6 سال گذشته با سیروس مقدم بوده هرچند سه گانه پایتخت و چک برگشتی و چهاردیواری در جذب مخاطب موفق بوده اند اما نباید فراموش کرد که یکی از عوامل موفقیت یک سریال زمان پخش مناسب آن است که در نوروز، سریالهای شبکه یک در بهترین زمان ممکن برای تماشا پخش می شود. همانطور که سریالهای ماه رمضان شبکه 3 معمولا پرمخاطبترین سریال چند سال اخیر ماه های رمضان بوده زیرا اولین سریال پخش شده پس از افطار است.

مضمون سریالها نیز نباید دچار تکرار یا کش آمدن شود مثلا نباید سه سال سریال پایتخت ساخته شود تا دست آخر ارسطو ازدواج کند. همچنین ترغیب به ازدیاد نسل نیز با دیده شدن کودکان در سریالها می تواند صورت گیرد. اما یا در سریالهای نوروزی همچون دیگر سریالها اصلا کودکی نمی بینیم یا اگر ببینیم هم در بسیاری موارد بودن یا نبودنش را احساس نمی کنیم مثلا دوقلوهای پایتخت 3 را هم خیلی کم می دیدیم هم شاید کلا یکی دو دقیقه مکالمه داشتند حال آنکه سریالهای خوب بد زشت و روزهای بد به در در این زمینه خیلی خوب عمل کردند.

برنامه های تحویل سال نیز همیشه جزء پرمخاطبترین برنامه های نوروزی تلویزیون است هرچند آن هم دچار تکرارزدگی شده و من مخاطب می دانم در ساعات نزدیک به تحویل سال بیشتر باید برنامه های شبکه های 2 و 3 را ببینم. این برنامه ها هم دیگر با آیتم ها و مهمانان مشابه سالهای قبل پخش می شوند فقط قیافه ها و خواننده هائی را قرار است ببینیم و حرفهائی را قرار است بشنویم که در طول سال کمتر جائی در تلویزیون دارند.

برنامه های تفریحی و مستند نیز عموما تکرار سبک و سیاق سالهای قبل است و معمولا انتظار برنامه جدید و شگفتی سازی را نباید داشت.

فکر می کنم اگر توسعه کمی شبکه های تلویزیونی برای مقطعی 2 تا 3 ساله متوقف شده و برنامه های شبکه های موجود توسعه کیفی یابد بهتر خواهد بود. همچنین استفاده از افراد با تفکر قوی تر و خلاق تر و دعوت مجدد از طنزپردازان قوی تری مثل مهران مدیری می تواند کیفیت برنامه های نوروزی را بالا ببرد. فراموش نکنیم که دیگر عصر حاضر دوره 20 سال پیش نیست که مردم از روی ناچاری تنها به دو شبکه تلویزیونی نگاه کنند آن هم از ساعت 4 عصر تا 11 شب. الآن مردم بخ راحتی به چند هزار شبکه ماهواره ای خارجی دسترسی دارند و شبکه نمایش خانگی نیز در حال رونق گرفتن است. دسترسی به اینترنت هم که به راحتی ممکن است. پس رسانه ای موفق است که قوی تر عمل کند.