ایران، ژنو، 1+5 و...

همه ما وقتی صبح 3 آذر پیچ رادیوهایمان را چرخاندیم و صدایش در آمد و یا ویندوز کامپیوترهایمان بالا آمد و رفتیم اینترنت؛ فهمیدم که ساعتی قبل ایران و 1+5 به توافقی دست یافته اند که گفته می شد خیلی خوب است. اما هر چه که می گذشت تردیدهایم بیشتر می شد. چرا که ناکامی هشت ساله دولتهای نهم و دهم را در راه رسیدن به یک توافق مرضی الطرفین دیده بودم و نیز وادادگی دولت قبل از آن و تعلیق کامل فعالیتهای هسته ای را در ذهن داشتم. با خود می گفتم دولتی که 3 ماه است سر کار آمده چطور به توافقی با غرب دست یافته که دولتی دیگر در هشت سال نمی تواند به آن برسد؟ اما دقت در چند نکته جواب خیلی از ابهامات را می دهد.   اول اینکه سیاسیون دولت در تیم مذاکره کننده اول سخن از توافقنامه ژنو گفتند و بعد گفتند که این سند یک برنامه و نقشه راه است و چون وجاهت قانونی ندارد می توانیم با تخلف غربی ها، ما نیز از اجرای آن خودداری کنیم. اما اگر ما این حق را داریم خوب غربی ها هم حق عدم پایبندی به مفاد این توافق را دارند. در نتیجه تکیه کردن به سندی که هیچ جایگاه محکمی ندارد کار عاقلانه ای نیست.

دوم این که ای کاش دولت قبل به جای تحریک غربی ها در اعمال تحریم علیه ایران، سعی می کرد تا حد امکان مذاکرات را در مسیر عادی خود حفظ کند. چون از اعمال تحریم علیه یک کشور وابسته به درآمد نفت تنها کشور تحریم شده متحمل زیان اصلی خواهد شد. تحریم ها فروش نفت ما را محدود کرد ورود ارز را به داخل کشور سخت نمود و ورود بسیاری کالاها نظیر دارو و قطعات هواپیما و... را به داخل ممنوع نمود. سود مضاعفی هم برای بانکهائی داشت که پول نفت ناشی از تحریممان در حسابهایش بلوکه شد. چون یک نقدینگی چند صدمیلیون دلاری را برای آنها به همراه داشت.

سوم اینکه آنقدر هم نباید به چند کشور فرصت داد در برابر ما متحد شوند آن هم کشورهائی که با هم در مواردی اختلافات شدید سیاسی و اقتصادی دارند . مثل اختلافات سیاسی روسیه و آمریکا و اختلافات اقتصادی آمریکا و چین. بلکه باید با هر یک از راه خودش وارد مذاکره جداگانه شویم نه اینکه مثل الآن سر میزی بنشینیم که یک طرفش تنها ما نشسته ایم و طرف دیگر شش کشوری هستند که پنج تا از آنها اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند. تیمی از ایران می تواند مدعی قدرت باشد که بتواند در مواضع کشورهای گروه مقابل ایجاد شکاف نموده و از آن به نفع خود استفاده کند.

چهارم اینکه بهتر است تیم مذاکره کننده ما در نشستهای مختلف خود، مردم و نمایندگان آنان در مجلس شورای اسلامی را محرم دانسته و واقعیات مذاکرات را با آنان در میان بگذارند نه اینکه بعد از هر مذاکره، از عکس العملهای دیگر کشورها مطالبی دستگیرمان شود و یا مدام گفته شود که توافق کرده ایم نتایج به پایتختها مخابره شود و محرمانه باشد و...

دست آخر اینکه همانطور که در نوشته های پیشین گفته ام؛ سابقه تاریخی برخی از کشورهای روبروی ما نشان می دهد که نباید به حرف آنان چندان اعتماد نمود. از آن جمله سابقه تاریخی آمریکا و انگلیس برهمگان روشن است.

پس واقع بینی بهتر از خوش بینی است.