یوم الشک

چند سالی است که اواخر ماه شعبان و در آستانه ماه رمضان که قرار می گیریم، نام روزی را می شنویم که یوم الشک خوانده می شود. در اخبار مخصوصا زیاد از آن یاد می شود و در کنار بحث از استهلال ماه رمضان، از آن نیز یاد می شود. اما دقیقا این یوم الشک چیست؟ماه های سال قمری یا 29 روز است و یا 30 روز. یکی از راه های اثبات ورود به ماه جدید قمری گذشتن 30 روز از آغاز ماه قمری قبلی است.

اما از طرفی ممکن است به عللی نظیر اشتباه در رویت هلال ماه قبلی یا اشتباه در محاسبه تقویم وضعیت به گونه ای باشد که ماه جدید یک روز زودتر آغاز شود. یعنی ممکن است به هر دلیل روزی که در نزد ما و در تقویم سی امین روز از ماه فعلی قمری قلمداد می شود، در واقع روز اول ماه جدید باشد. این مساله در خصوص ماه رمضان که با روزه واجب مومنان و سایر عبادات آنان در این ماه ارتباط نزدیکی دارد از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

 

اگر درست به خاطر داشته باشم در سال 1377 بود که ابتدا سی امین روز از شعبان را بسیاری به استقبال ماه رمضان رفته و روزه گرفتنمد اما بعد از غروب همان روز اعلام شد که امروز روز اول رمضان بوده است. در سال 1386 هم در ظهر روز سی ام شعبان اعلام گردید که محرز شده که امروز اول ماه رمضان است. همین دو نمونه از سالهای اخیر برای اثبات اهمیت این روز مهم است.

البته پر واضح است که اگر ماه شعبان از ابتدا 29 روزه باشد اساسا یوم الشکی پیش نخواهد آمد و تنها استهلال ماه رمضان است که برای یقین نسبت به آغاز ماه رمضان مطرح شده و در نهایت اگر یقینی مبنی بر آغاز ماه رمضان مطرح نشد، آن وقت تازه بحث یوم الشک مطرح می شود. البته نکته مهم و قابل توجه در خصوص یوم الشک این است که برای تحقق یوم الشک باید امکان رویت هلال ماه در شب سی ام ماه شعبان وجود داشته باشد.

تکلیف ما چیست؟

به فتوای اکثر قریب به اتفاق مراجع عظام می توان روز سی ام شعبان را در صورتی که امکان رویت هلال ماه در شب قبل از آن باشد، به عنوان یوم الشک روزه گرفت و اگر بعد این روز ، روز اول ماه رمضان اعلام شود آن روز را روزه ماه اول این ماه قلمداد نموده و اگر نشد بعنوان روزه ای مستحب از ماه شعبان قلمداد نماید.