ایران یا 1+5، حق با کیست؟

ده سالی هست که فعالیت های هسته ای ایران بر سر زبان ها افتاده و تبدیل به مهمترین و بحث برانگیزترین مساله در روابط بین المللی ایران گردیده و بسیاری از فعالیتهای ایران در عرصه های داخلی و بین المللی را تحت الشعاع قرار می دهد. کشورهای غربی که طرف ایران در همه بحثهای هسته ای ایران در این سالها بوده اند معتقدن فعالیت اتمی ایران باید در حد اقل ممکن باشد و اکتفا به همین حد اقل هم با پشت سرگذاشتن سماجت ایران و خاصه دولت احمدی نژاد مبنی بر عدم امکان تعلیق این فعالیتها حاصل گردیده است. اما به راستی حق با کیست؟ ایران می تواند به فعالیت هسته ای خود ادامه دهد یا غرب به راحتی می تواند سد راه ایران شود؟

فعالیت هسته ایران در زمان خاتمی

با عمومی شدن فعالیت ایران برای غنی سازی محدود اورانیوم در سال 82 شاخک های کشورهای غربی انگار بحث جدیدی برای تحت فشار قرار دادن ایران یافتند و پرونده ایران در این خصوص تشکیل و بازرسی های آزانس که تا آن زمان نیز وجود داشت تشدید شد. این امر تا بدان جا پیش رفت که آزانس بین المللی انرژی اتمی از ایران خواست تا برای جلب کامل اعتماد آزانس و بالتبع برخی اعضای آزانس روند غنی سازی اورانیوم که در آن مقطع زیر 3 درصد بود بطور کامل متوقف شده و تاسیسات اتمی ایران مهر و موم شود و البته این درخواست با همراهی دولت سید محمد خاتمی که دوست داشت حتی المقدور با غرب روابط دوستانه ای برقرار کند مواجه شد. این امر علیرغم اینکه برخلاف نظر رهبری بود عملی گردید اما هرچه مذاکرات دولت بیشتر پیش می رفت کمتر نتیجه می گرفت. تا جائی که با انتخاب محمود احمدی نژاد به ریاست جمهوری ایران در ابتدای تابستان 84 و نظر مخالف وی بر ادامه روند مذاکرات موجود با آزانس در سطح آن دوران، نظر رهبری مبنی بر رضایت نسبت بدین امر شفاف بیان شد و معظم له حتی تاکید نمودند فک پلمپ تاسیسات اتمی باید در زمان همان رئیس جمهوری انجام شود که زیر بار این امر رفته و در آخرین روزهای ریاست جمهوری خاتمی نیز چنین گردید.

فعالیت هسته ای ایران در زمان احمدی نژاد

احمدی نژاد همزمان با آغاز ریاست جمهوری اش بر حق ایران در داشتن فناوری هسته ای تاکید و ضمن فک پلمپ تاسیسات اتمی ایران و خاصه نطنز که محل غنی سازی اورانیوم بود از غرب دعوت به مذاکره نمود و درهای تاسیسات اتمی ایران را بر روی بازرسان آزانس باز اعلام نمود اما غرب که نمی خواست زیر بار گسترش فناوری اتمی شود سعی نمود تا با طرح روزافزون ادعاهائی نظیر تلاش ایران برای ساخت تسلیحات اتمی و.. ایران را تحت فشار قرار داده و از پیشرفت در این زمینه بازدارد.

با دستیابی تدریجی ایران به غنی سازی مطلوب اورانیوم برای استفاده در نیروگاه اتمی بوشهر و مصارف پزشکی و کشاورزی  و... غرب که گوئی فهمیده در برابر پیشرفت ایران در این عرصه نمی تواند ممانعتی به عمل آورد چند سالی است با تشکیل گروه موسوم به 1+5 از ایران دعوت نموده تا مسائل اتمی را در مذاکرات با این گروه حل و فصل نماید.

اما در این خصوص چند سوال جدی مطرح است:

1- طبق اساسنامه آزانس بین المللی همه اعضا حق دارند در چارچوب قوانین ازانس به فعالیت اتمی صلح آمیز بپردازند. آزانس طی این سالها هیچ سند و مدرک متقنی دال بر تخلف ایران از قوانین آزانس ارائه ننموده، پس چرا باید برای ادامه فعالیتی که صلح آمیز است با گروهی خارج از آزانس بین المللی مذاکره کنیم؟ من هیچ ضرورتی نمی بینم که اگر کشورم در مسیری درست و در چارچوب قانون عمل می کند، بخواهد خود را ملزم به هماهنگ شدن با کشورهای غربی نماید.

2- معاهده ای موسوم به NPT پس از تشکیل آزانس به تصویب برخی اعضا رسید و از سایرین نیز خواسته شد که به آن بپیوندند. این معاهده پیمان منع گسترش تسلیحات اتمی خوانده می شود. ایران نیز بدین معاهده پیوست. اما هیچ جا بطور جدی مشاهده نشد که نه ایران و نه کشورهای دیگری نظیر ژاپن که قربانی تسلیحات اتمی بوده است نسبت به عنوان این معاهده که عمدا با مسامحه قدرت های غربی تنظیم شده اعتراض کنند. زیرا این معاهده به هیچ وجه اشاره ای به تسلیحات اتمی موجود در سرزمین های اشغالی، آمریکا و... نمی کند و فقط از اعضای ملحق شده بدان می خواهد که  تسلیحات اتمی تولید و انباشت ننمایند.